W Polsce macierzanka piaskowa jest dość powszechna i na szczęście można ją zbierać, ponieważ nie jest objęta żadnymi szczególnymi ochronami. Jednak zawsze warto upewnić się, że zbieramy ją w sposób zrównoważony, aby nie zagrażać jej populacji.
Zioło to ma szereg zastosowań.
W ziołolecznictwie macierzanka piaskowa jest ceniona za swoje właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne i wykrztuśne. Można ją stosować w postaci naparów, olejków eterycznych czy maści. W naturze często wykorzystywana jest do łagodzenia objawów przeziębienia, kaszlu oraz problemów trawiennych.
Macierzanka piaskowa znajduje również zastosowanie w kosmetykach, zwłaszcza w produktach do pielęgnacji skóry. Jej właściwości antybakteryjne sprawiają, że jest popularnym składnikiem w preparatach do cery trądzikowej oraz w szamponach i odżywkach do włosów. Jednak należy pamiętać, że zioło to nie jest zalecane dla kobiet w ciąży oraz osób z nadwrażliwością na rośliny z rodziny jasnotowatych. Może powodować reakcje alergiczne, a w dużych dawkach może być toksyczne.
Ważne jest również unikanie łączenia macierzanki z innymi ziołami o podobnych działaniu, jak np. tymianek, co może prowadzić do nasilenia efektów ubocznych.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących stosowania macierzanki piaskowej, warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą z zakresu ziołolecznictwa(!).Z macierzanki piaskowej można zrobić kilka rzeczy, które są zarówno smaczne, użytkowe jak i działające na nasze zdrowie...czego dowiesz się już lada moment. ❣︎
Macierzanka piaskowa – co to za roślina?
Macierzanka jak już wcześniej wspomniałam, należy do rodziny jasnowatych, ale chciałam dodatkowo napomnieć, że jest rośliną/ziołem, w którym możemy znaleźć aż 300 gatunków innych roślin.Do najpopularniejszych zaliczamy:
❧ macierzankę tymianek (Thymus vulgaris L.),
❧ macierzankę zwyczajną (Thymus pulegioides L.),
❧ macierzankę piaskową (Thymus serpyllum L.),
❧ macierzankę cytrynową (Thymus citriodorus S.).
Macierzanka piaskowa jest spokrewniona z tymiankiem zwyczajnym i wykazuje podobne do niego właściwości. Gdy rozetrzemy ją w dłoni, poczujemy charakterystyczny zapach. Macierzanka rośnie pospolicie na piaszczystych terenach w północnej i centralnej Europie.
Kwitnie od czerwca do września i jest rośliną miododajną.Macierzanka piaskowa jest surowcem wykorzystywanym w lecznictwie. Jest ona szczególnie bogata w olejek eteryczny, który znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, perfumeryjnym i kosmetycznym.
Dawniej...
Inny gatunek macierzanki, również wykorzystywany w lecznictwie, to macierzanka zwyczajna. Jej prozdrowotne właściwości były znane w tradycyjnej medycynie już od wieków.
Zioło lecznicze: Macierzankę stosowano w medycynie ludowej do leczenia różnych dolegliwości, takich jak kaszel, przeziębienia, bóle głowy oraz problemy trawienne. Napary z macierzanki były popularne jako środek wspomagający odporność.
Ziele macierzanki – skład
W składzie macierzanki znajdziemy:
olejek eteryczny (który zawiera tymol, karwakrol, linalol, alfa-pinen i cyneol) – o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, bakteriostatycznym i antyoksydacyjnym;
flawonoidy (glikozydy apigeniny, diosmetyny i skutelareiny) – hamują one działanie wolnych
rodników, które przyspieszają procesy starzenia się komórek. Ponadto przynoszą ulgę w bólach reumatycznych i stłuczeniach oraz chronią naczynia krwionośne;
saponiny – wykazują właściwości moczopędne i antybakteryjne;
garbniki – wpływają korzystnie na procesy trawienia;
triterpeny (kwas oleanolowy, rozmarynowy i ursolowy) – działają przeciwzapalnie, wspomagają pracę serca i przyspieszają gojenie się ran;
związki mineralne; zawiera dobrze nam znaną witaminę C.
Macierzanka – jakie są jej właściwości lecznicze?
Tradycyjnie macierzanka stosowana była w chorobach górnych dróg oddechowych i schorzeniach przewodu pokarmowego. Według niektórych źródeł inhalacje z ziela macierzanki miały działać przeciwdrgawkowo. Za jej pomocą leczono również egzemę i różnego rodzaju rany.
Obecnie roślina ta znajduje się w naturalnych produktach leczniczych takich jak:
❧ zioła do zaparzania
❧ syropy
❧ nalewki
❧ napary
❧ herbatki
❧ olejki eteryczne
A czy wiesz, że...napar z macierzanki to remedium na kobiece dolegliwości? Działa rozluźniająco i rozkurczająco, dzięki czemu złagodzi nieprzyjemne dolegliwości związane z miesiączką.
Macierzanka na choroby dróg oddechowych
Dostępne w aptece zioła do zaparzania zwiększają wytwarzanie śluzu, działając tym samym wykrztuśnie. Dzięki temu sprawdzą się w męczącym kaszlu i stanach łagodnego nieżytu dróg oddechowych. Macierzankę powinni zatem stosować palacze oraz osoby chore na przewlekłe nieżyty oskrzeli. Nie tylko oczyści ona układ oddechowy, ale co więcej... zadziała odkażająco i powlekająco. Można wykorzystać ją też do inhalacji.
Macierzanka przeciw drobnoustrojom
Badania fitochemiczne i farmakologiczne wykazały, że macierzanka stanowi ważne źródło substancji przeciwnowotworowych i przeciwdrobnoustrojowych. Za działanie przeciwdrobnoustrojowe olejku eterycznego z macierzanki odpowiada wysokie stężenie karwakrolu. Wodne i etanolowe ekstrakty z macierzanki piaskowej wykazują działanie bakteriostatyczne np. wobec gronkowca złocistego czy pałeczki okrężnicy. Dzięki tym właściwościom macierzanka to częsty składnik herbat wspierających nasze drogi moczowe.
Karwakrol uszkadza również komórki nowotworowe. Eksperymenty na myszach wykazały, że karwakrol pochodzący z macierzanki marokańskiej wykazuje działanie przeciwnowotworowe w jednym z typów białaczki, co jest naprawdę bardzo przełomowe w dotychczasowych obserwacjach i doświadczeniach.
Ekstrakty i olejki eteryczne z macierzanki stosowane są również w przemyśle kosmetycznym i spożywczym jako składniki aromatyzujące lub naturalne środki konserwujące.
Macierzanka w walce z wolnymi rodnikami
Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym ekstrakty z macierzanki mogą pomóc w schorzeniach wynikających ze stresu komórkowego i działania wolnych rodników. Stres oksydacyjny może przyczynić się do rozwoju cukrzycy, chorób układu krążenia i neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera. Badania dowiodły, że etanolowe ekstrakty macierzanki pochodzącej z Chorwacji wykazują również działanie podobne do inhibitorów acetylocholinoesterazy, które są obecnie stosowane właśnie jako leki w chorobie Alzheimera.
Macierzanka na trawienie
Herbatka z macierzanki pozytywnie wpływa na działanie układu pokarmowego. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych, ułatwiając tym samym trawienie. Zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego i delikatnie wzmaga apetyt.
Macierzanka na skórę
Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i odkażającym napar z macierzanki możemy zastosować w pielęgnacji skóry trądzikowej. Okłady pomogą również na wrzody, oparzenia czy rany. Roślina ta może też zadziałać odkażająco w przypadku łojotoku lub grzybicy skóry głowy.
Macierzanka a zdrowie intymne
Macierzanka jest też częstym składnikiem płynów do higieny intymnej. Dzięki właściwościom bakteriobójczym zmniejsza ryzyko rozwoju infekcji, aaaa przede wszystkim grzybiczych.
Macierzanka – z czym ją połączyć?
Połączenie macierzanki z innymi ziołami może wzmocnić działanie tej rośliny.Najczęściej towarzyszą jej takie zioła jak:
❧ nagietek
❧ rumianek
❧ szałwia
❧ krwawnik
❧ lipa
❧ babkaTakie połączenie pomoże w dolegliwościach żołądkowych i problemach skórnych.
Macierzanka – przeciwwskazania
Ze względu na brak odpowiednich badań dzieci poniżej 6. roku życia, kobiety w ciąży i karmiące piersią nie powinny przyjmować preparatów z macierzanką.Macierzanka może również wpływać na wydzielanie hormonów tarczycy, dlatego osoby cierpiące na schorzenia tego gruczołu powinny skonsultować z lekarzem jej przyjmowanie. Podobnie jak osoby cierpiące na kamicę żółciową, ponieważ macierzanka pobudza wydzielanie żółci.
Macierzanka piaskowa, jak wiele ziół, może wchodzić w interakcje z innymi roślinami i ziołami. Oto kilka, z którymi nie zaleca się jej łączenia:
Tymianek - Oba zioła mają podobne działanie, co może prowadzić do nasilenia efektów ubocznych, takich jak podrażnienia żołądka.
Szałwia - Może zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza w dużych dawkach.
Mięta - W połączeniu z macierzanką może powodować problemy trawienne u niektórych osób.
Rozmaryn - Może nasilać działanie przeciwzapalne, co w niektórych przypadkach może być niepożądane.
Zawsze warto skonsultować się z ekspertem przed rozpoczęciem stosowania nowych ziół, aby uniknąć nieprzyjemnych reakcji.
Ziele macierzanki – jak przygotować napar?
Wsyp do szklanki jedną łyżkę ziela macierzanki i zalej ją do pełna wrzątkiem. Zaparzaj pod przykryciem przez 15 minut. Po przecedzeniu pij napar 3 razy dziennie po posiłku jako środek na trawienie lub przed posiłkiem jako środek wykrztuśny.
Herbatka ziołowa z macierzanki piaskowej
Suszone liście macierzanki można zaparzać, tworząc aromatyczną herbatę, która ma działanie uspokajające i wspomaga trawienie.
Właściwości i zalety
Działanie przeciwzapalne: Macierzanka piaskowa ma właściwości przeciwzapalne, co może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie.
Wspomaganie trawienia: Herbata z tej rośliny może wspierać procesy trawienne, łagodząc dolegliwości żołądkowe i wzdęcia.
Działanie uspokajające: Macierzanka ma działanie relaksujące, co czyni ją doskonałym napojem na wieczór, pomagając w redukcji stresu i napięcia.
Wspomaganie układu oddechowego: Może być bardzo pomocna w łagodzeniu objawów przeziębienia i kaszlu, działając rozkurczowo na oskrzela.
Zastosowanie
Na problemy trawienne: Warto pić herbatę po posiłkach, aby wspomóc trawienie.
Na stres i napięcie: Pij herbatę wieczorem, aby się zrelaksować przed snem.
Na przeziębienie: Możesz pić ją, gdy czujesz, że zaczynasz być chory, aby wspierać układ odpornościowy.
Kiedy warto pić?
Codziennie: Możesz pić herbatę z macierzanki piaskowej regularnie, aby czerpać korzyści zdrowotne.
W okresie stresu: W szczególności przyda się w sytuacjach stresowych lub po intensywnym dniu.
Przyprawa
Macierzanka piaskowa ma intensywny zapach i smak, dlatego świetnie nadaje się jako przyprawa do mięs, zup czy sałatek.
To naprawdę wszechstronna przyprawa, która może być używana w kuchni na wiele sposobów. Oto kilka zastosowań dietetycznych, leczniczych i zdrowotnych:
Zastosowania w kuchni
Przyprawa do potraw mięsnych: Macierzanka doskonale komponuje się z mięsem, zwłaszcza z drobiem, wieprzowiną i baraniną. Możesz ją dodać do marynat lub posypać na mięso przed pieczeniem.
Zupy i buliony: Dodaj macierzankę do zup i bulionów, aby wzbogacić ich smak. Jej aromat świetnie podkreśla warzywa i rośliny strączkowe.
Dania warzywne: Może być używana do przyprawiania duszonych i pieczonych warzyw, nadając im głębszy smak.
Sałatki: Suszona macierzanka może być posypana na sałatki, dodając im świeżości i aromatu.
Właściwości zdrowotne
Wspomaga trawienie: Macierzanka może pomóc w łagodzeniu dolegliwości żołądkowych i wzdęć.
Działanie przeciwzapalne: Jej właściwości przeciwzapalne mogą wspierać organizm w walce z infekcjami.
Antyoksydanty: Zawiera substancje działające jako antyoksydanty, które mogą wspierać zdrowie ogólne.
Połączenia
Zioła: Macierzanka dobrze łączy się z innymi ziołami, takimi jak oregano, bazylia, czy rozmaryn.
Przyprawy: Może być stosowana z czosnkiem, cebulą i pieprzem, co wzbogaci smak potraw.
Oliwa z oliwek: Możesz przygotować aromatyczną oliwę z oliwek z dodatkiem macierzanki.
Na co uważać
Alergie: Upewnij się, że nie masz alergii na macierzankę ani inne zioła, z którymi ją łączysz.
Dawkowanie: Jak z każdą przyprawą, używaj jej z umiarem, aby uniknąć zbyt intensywnego smaku, który może przytłoczyć potrawy.
Macierzanka piaskowa to wspaniała przyprawa, która może wzbogacić Twoje dania, a także przynieść korzyści zdrowotne.
Olejek eteryczny
Z macierzanki można pozyskać olejek eteryczny, który ma właściwości antyseptyczne i może być stosowany w aromaterapii.
Olejki eteryczne z macierzanki piaskowej mają wiele zastosowań i właściwości, które mogą być korzystne zarówno w aromaterapii, jak i w codziennym życiu. Oto kilka informacji na temat jego użycia:
Zastosowania olejku eterycznego z macierzanki piaskowej
Aromaterapia: Możesz używać olejku w dyfuzorze, aby wprowadzić relaksujący zapach do swojego otoczenia, co może pomóc w redukcji stresu i poprawie nastroju.
Masaż: Rozcieńczony olejek eteryczny z macierzanki piaskowej można stosować do masażu, co może przynieść ulgę w bólach mięśniowych i stawowych.
Kąpiele: Dodaj kilka kropli olejku do kąpieli, aby uzyskać relaksujący efekt oraz korzyści dla skóry.
Naturalny środek czyszczący: Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym, olejek może być używany jako składnik naturalnych środków czyszczących.
Właściwości
Antyseptyczne: Pomaga w zwalczaniu bakterii i grzybów.
Przeciwzapalne: Może łagodzić stany zapalne i ból.
Relaksujące: Działa kojąco na układ nerwowy.
Połączenia
Inne olejki eteryczne: Macierzanka piaskowa dobrze współgra z olejkami z lawendy, eukaliptusa i cytryny.
Nośniki: Możesz łączyć olejek z nośnikami, takimi jak olej kokosowy lub migdałowy, do masażu lub aplikacji na skórę.
Na co uważać
Rozcieńczanie: Zawsze rozcieńczaj olejek eteryczny przed nałożeniem na skórę, aby uniknąć podrażnień.
Alergie: Upewnij się, że nie masz alergii na macierzankę lub inne składniki, z którymi ją łączysz.
Ciąża i karmienie: Zasięgnij porady lekarza przed użyciem olejków eterycznych w czasie ciąży lub karmienia.
Jak zrobić olejek eteryczny z macierzanki piaskowej?
Metoda destylacji parowej: To najczęstsza metoda, która polega na destylacji świeżych lub suszonych liści macierzanki w parze wodnej, co pozwala na wydobycie olejków eterycznych.
Metoda maceracji: Możesz również użyć oleju nośnego, aby namoczyć suszone liście macierzanki przez kilka tygodni, a następnie odcedzić, aby uzyskać olejek.
Mam nadzieję, że te informacje będą pomocne! :)
Mikstury zdrowotne
W tradycyjnej medycynie ziołowej macierzanka była używana do łagodzenia kaszlu i problemów z układem oddechowym.
Właściwości zdrowotne
Macierzanka piaskowa ma działanie przeciwzapalne, antybakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Może wspierać układ odpornościowy, a także działać korzystnie na układ pokarmowy, łagodząc dolegliwości żołądkowe.
Zastosowania dietetyczne
Możesz stosować miksturę z macierzanki piaskowej jako dodatek do potraw. Wspaniale komponuje się z mięsami, zupami oraz sałatkami. Można ją również dodać do naparów ziołowych.
Mikstura zdrowotna
Aby przygotować miksturę, możesz zalać suszone liście macierzanki wrzącą wodą i parzyć przez około 10-15 minut. Taki napar można pić, aby wspierać zdrowie, zwłaszcza w okresie przeziębień.
Zastosowania kosmetyczne
Macierzanka piaskowa może być stosowana w kosmetykach, takich jak toniki czy maseczki. Działa kojąco na skórę, może pomóc w walce z trądzikiem i poprawić jej kondycję.
Połączenia
Miksturę z macierzanki można łączyć z innymi ziołami, takimi jak mięta, rumianek czy melisa, aby wzbogacić jej działanie. Można również dodać miód dla smaku i dodatkowych właściwości zdrowotnych.
Na co uważać
Osoby z alergią na rośliny z rodziny jasnotowatych powinny zachować ostrożność. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania nowych ziół, zwłaszcza w przypadku ciąży, karmienia piersią lub przyjmowania leków.
Pamiętaj, aby zawsze korzystać z ziół w umiarkowanych ilościach i obserwować reakcje swojego organizmu.
Zbiory macierzanki piaskowej
Jeśli chcesz zbierać macierzankę piaskową osobiście, oto kilka miejsc w Polsce, gdzie możesz ją znaleźć w naturalnym środowisku:
Pamiętaj jednak, aby zbierać zioła z czystych terenów i upewnić się, że są one odpowiednio zidentyfikowane przed użyciem!
Bory Tucholskie: To jedno z największych kompleksów leśnych w Polsce, gdzie można znaleźć wiele dzikich ziół, w tym macierzankę piaskową.
Puszcza Białowieska: Znana z bogatej flory, Puszcza Białowieska jest doskonałym miejscem do zbierania dzikich ziół.
Kaszuby: Region ten obfituje w różnorodne rośliny, a macierzanka piaskowa często rośnie na suchych, piaszczystych terenach.
Mazury: W lasach i na łąkach Mazur można znaleźć wiele dzikich ziół, w tym macierzankę piaskową.
Wyżyna Lubelska: Suche, piaszczyste tereny tej wyżyny są idealnym miejscem do poszukiwań macierzanki piaskowej.
Pamiętaj, aby zawsze zbierać zioła z poszanowaniem dla środowiska i upewnić się, że nie są one chronione w danym regionie.